استاد رضا سقایی یکی از چهرههای برجسته موسیقی لری و فولکلور ایران بود که با صدای گرم و پرطنین خود جایگاه ویژهای در میان مردم لر و دوستداران موسیقی سنتی ایران به دست آورد. آثار او نهتنها در میان مردم لرستان بلکه در سطح ملی نیز مورد توجه قرار گرفته و بسیاری از ترانههایش به عنوان نمادهایی از فرهنگ و اصالت موسیقی محلی ایران شناخته میشوند.
زندگینامه
استاد رضا سقایی در ۲۰ فروردین ۱۳۱۸ در خرمآباد، استان لرستان بدنیا آمد.
وی از همان دوران کودکی به موسیقی علاقه نشان داد و به مرور زمان استعداد خود را در خوانندگی و اجرای ترانههای محلی نمایان ساخت.
استاد رضا سقایی توسط محمد رایگان گوینده رادیو به بیسیم ارتش در قلعه فلک الافلاک رفت و پس از مدتی توسط استاد حمید ایزدپناه به رادیو تهران معرفی شد و دو ترانه «گندمخر» و «کوشطلا» را خواند.
در طول زندگی هنری خود با اساتیدی چون مجتبی میرزاده، فرج علیپور ، حسین سالم و … همکاری داشت. به تشویق عبدالله غیابی نخستین فیلمساز لرستانی بر اساس موسیقی متن فیلم میراث پس از اکران ترانههای لری را با سازهای خارجی اجرا کرد و در همان اثر ترانه دایه دایه معروفترین اثر خود را به یادگار نهاد.
وی در اواخر جنگ ایران و عراق در شهر ازنا بر اثر اصابت ترکش یک بمب مجروح شد و تا پایان عمر به خاطر عوارض آن بیمار بود.
استاد سقایی با بهرهگیری از اشعار شاعران محلی و موسیقی اصیل لرستان، به یکی از برجستهترین خوانندگان این سبک تبدیل شد.
سبک موسیقی و ویژگیهای هنری
استاد رضا سقایی در آثار خود از سبکهای بومی و فولکلور استفاده میکرد و با بهرهگیری از اشعار مردمی، موسیقیای عمیق و پر از احساس خلق میکرد.
او از مقامها و نغمههای اصیل لری بهره میبرد و با صدای پرقدرت و خاص خود، حس و حال زندگی مردم لرستان را در ترانههایش بازتاب میداد.
آثار ماندگار
از مشهورترین ترانههای رضا سقایی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
“دایه دایه وقت جنگه”: یکی از مشهورترین ترانههای او که به یک سرود حماسی تبدیل شده و حتی در میان غیر لرها نیز شهرت زیادی دارد.
«زندگی بی چشم تو درد و عذابه» که بعدها عبدالوهاب شهیدی و علیاصغر زند وکیلی هم این کار را خواندند.
“تفنگ”: قطعهای که بهخوبی احساسات عمیق و حماسی را به شنونده منتقل میکند.
“کوش طلا”: یکی از ترانههای عاشقانه و لطیف او که همچنان در میان علاقهمندان موسیقی سنتی محبوب است.
“هیراوه”: ترانهای که بازتابی از فرهنگ و سبک زندگی مردم لرستان است.
تأثیر و میراث
استاد رضا سقایی علاوه بر جایگاه ویژهای که در موسیقی لری داشت، تأثیر قابل توجهی نیز بر موسیقی فولکلور ایران گذاشت. بسیاری از خوانندگان پس از او از سبک و شیوه خوانندگیاش الهام گرفتند و آثار او هنوز هم الهامبخش بسیاری از هنرمندان موسیقی محلی است.
وی همچنین توانست با صدای بیبدیل خود موسیقی فولکلور لری را به سطح ملی ارتقا دهد و نشان دهد که موسیقی فولکلور تا چه اندازه میتواند عمیق، پرمحتوا و تأثیرگذار باشد.
استاد رضا سقایی نهتنها یک خواننده، بلکه یک نماد فرهنگی برای مردم لرستان و ایران بود.
آثار او همچنان زندهاند و صدای او هنوز در دلها طنینانداز است. او را میتوان یکی از مهمترین چهرههای موسیقی فولکلور ایران دانست که با هنر خود تاریخ و فرهنگ یک ملت را حفظ و به نسلهای بعدی منتقل کرد.