چهارشنبه‌سوری : جشن کهن ایرانیان

چهارشنبه‌سوری یکی از جشن‌های سنتی ایرانیان است که در شب آخرین چهارشنبه سال برگزار می‌شود. این جشن که ریشه‌ای کهن در تاریخ ایران دارد، با آداب و رسوم خاصی همراه است و به عنوان یکی از مهم‌ترین آیین‌های استقبال از نوروز شناخته می‌شود.

ریشه و تاریخچه چهارشنبه‌سوری

چهارشنبه‌سوری به عنوان جشنی باستانی به دوران ایران پیش از اسلام بازمی‌گردد. این آیین احتمالاً ریشه در باورهای زرتشتی دارد که آتش را نماد پاکی، روشنی و نیروی نیک می‌دانستند. در دوران اسلامی نیز این جشن حفظ شد و به مرور زمان با برخی تغییرات به شکل امروزی خود درآمد.

مراسم و آداب چهارشنبه‌سوری

۱. پریدن از روی آتش: یکی از مشهورترین رسوم چهارشنبه‌سوری، پریدن از روی آتش است. مردم هنگام پریدن از روی آتش، عباراتی مانند “زردی من از تو، سرخی تو از من” را زمزمه می‌کنند که به معنای واگذاری بیماری‌ها و بدی‌ها به آتش و دریافت سلامتی و شادابی از آن است.

۲. قاشق‌زنی: در این رسم، افراد (بیشتر کودکان و نوجوانان) چهره خود را می‌پوشانند و با قاشق به کاسه‌ها می‌زنند و از همسایگان شیرینی، آجیل یا هدیه دریافت می‌کنند. این رسم مشابه رسم “هالووین” در کشورهای غربی است.

۳. فال‌گوشی: برخی افراد در شب چهارشنبه‌سوری برای گرفتن فال و پیش‌بینی آینده، در کنار کوچه‌ها یا پشت دیوارها به صحبت‌های رهگذران گوش می‌دهند و بر اساس آن، نیت خود را تعبیر می‌کنند.

۴. خوردن آجیل مشکل‌گشا: در این شب، مردم آجیل مخصوصی شامل پسته، بادام، گردو، فندق و کشمش را مصرف می‌کنند که به عنوان آجیل مشکل‌گشا معروف است و اعتقاد دارند که باعث رفع مشکلات و ایجاد خوشبختی می‌شود.

چهارشنبه‌سوری در دنیای امروز

با گذر زمان، برخی از رسوم چهارشنبه‌سوری تغییر کرده و در برخی موارد به شکل نادرست و خطرناک درآمده است. استفاده از مواد محترقه و ترقه‌های پرخطر باعث بروز حوادث ناگوار می‌شود و سلامت مردم را به خطر می‌اندازد. با این حال، بسیاری از خانواده‌ها همچنان سعی می‌کنند این جشن را به شیوه‌ای سنتی و ایمن برگزار کنند.

آخرین آمار حوادث چهارشنبه سوری از سوی شورای اورژانس کشور و تعداد اعضای استان لرستان 

چهارشنبه‌سوری یکی از زیباترین جشن‌های ایرانی است که نمادی از شادی، همبستگی و پاک‌سازی است. حفظ این سنت کهن به شیوه‌ای ایمن و آگاهانه، می‌تواند باعث انتقال فرهنگ غنی ایرانی به نسل‌های آینده شود و روحیه شادی و نشاط را در جامعه تقویت کند.

گردآورنده و نویسنده : بهنیا رجب زاده